Wat is neurostimulatie?
Neurostimulatie is een vorm van therapie waarbij neurofysiologische signalen geïnitieerd of beïnvloed worden met als doel de functie en werking van het zenuwstelsel te veranderen en therapeutische effecten te bereiken. Deze neurostimulatie techniek bestaat o.m. uit:
- Elektrische stimulatie van specifieke regio’s in het zenuwstelsel, en
- het lokaal toedienen van stoffen in het centrale zenuwstelsel of in de liquor ter hoogte van het ruggenmerg of de ventrikels.
Waarom neurostimulatie?
Een grote groep patiënten ondervindt klachten van één of meerdere neurologische aandoeningen. Centraal bij de behandeling van deze patiënten staat gewoonlijk een optimale ‘op maat’ therapie om een succesvolle herintrede in de maatschappij mogelijk te maken. Omdat bij een groot aantal neurologische aandoeningen genezing niet mogelijk is, wordt er bij de behandeling van deze patiënten dikwijls gezocht naar alternatieven in functie, dat wil zeggen ondersteunende middelen (zoals een rolstoel), en naar bestrijding of onderdrukking van symptomen met behulp van orale medicatie of destructieve chirurgie.
Hoewel veel patiënten baat hebben bij deze therapieën blijft er desondanks een grote groep patiënten over die om verschillende redenen onbehandelbaar zijn of bij wie onherstelbaar functieverlies is opgetreden. Bij de behandeling van deze patiënten kan neuromodulatie uitkomst bieden. Er zijn nu veel toepassingen van neuromodulatie ontwikkeld. Deze zijn schematisch weergegeven in het bovenstaande overzicht.
Methoden neurostimulatie
Bij de behandeling van neurologische aandoeningen met neuromodulatie kan gebruik worden gemaakt van een aantal methoden om in de neurofysiologie in te grijpen. De uiteindelijk geselecteerde methode wordt gekozen op basis van de soort en de oorzaak van de aandoening. Primair kan bij de neuromodulatietechniek gekozen worden uit de volgende methoden:
Elektrische neurostimulatie voor activering van de motoriek
Vooral wordt hierbij gedacht aan het activeren van verlamde spieren ten einde bewegingen weer mogelijk te maken. Een voorbeeld hiervan is peroneus stimulatie voor herstel van een sleepvoet.
Elektrische neurostimulatie voor beïnvloeding van het centrale zenuwstelsel
Hierbij wordt bedoeld het beïnvloeden van centraal gelegen neurale netwerken (ruggenmerg en hersenen). Voorbeelden hiervan zijn stimulatie van zenuwbanen bij aandoeningen op centraal niveau, zoals overmatige reflexen (spasmen en clonus), pijn, epilepsie en Parkinson.
Lokale toediening van stoffen voor beïnvloeding van centrale zenuwstelsel
Hierbij kan worden gedacht aan neurologische aandoeningen als gevolg van een ontregeling van de aanmaak van stoffen die nodig zijn voor de signaaloverdracht tussen neuronen en leiden tot ongecontroleerde bewegingen, zoals spasticiteit en tremoren. Door deze stoffen lokaal toe te dienen in de liquor ter hoogte van het ruggenmerg of de ventrikels kan veelal een goed effect bereikt worden bij lage doses en zonder de vele bijwerkingen.
Neurostimulatie en neuromodulatie
De termen neurostimulatie en neuromodulatie worden vaak door elkaar gebruikt. Het gebruik van de term neuromodulatie geniet ons inziens hier de voorkeur, omdat hiermee alle vormen van beïnvloeding van het zenuwstelsel worden geïncludeerd.
Bij vele vormen van ‘neurostimulatie’ (bijvoorbeeld bij diepe hersenstimulatie) is er eigenlijk geen sprake van een direct stimulerende werking, maar wel van direct remmende werking op de direct onderliggende nervale structuren. Een remmende werking op het ene gebied (hersenkern) kan indirect een stimulerende werking op een ander hiermee verbonden gebied (hersenkern) veroorzaken. Op deze website zullen we derhalve de term neurostimulatie verder achterwege laten en verder alleen de term neuromodulatie gebruiken.