Ondanks de vooruitgang van onze kennis over de neurofysiologie van depressie en de ontwikkeling van farmacologische behandelingsmogelijkheden, worden veel behandelde individuen niet symptoomvrij .
Electroconvulsieve therapie (ECT) is een effectieve benadering voor patiënten die onvoldoende respons geven op de standaard behandeling, en enige tijd geleden is in de USA nervus vagusstimulatie voor depressie door de FDA erkend als behandeling voor depressie. In Nederland wordt de handeling van depressie middels nervus vagusstimulatie niet vergoed door de verzekeraars.
Onderzoeksstrategieën die direct de hersenen zelf als target aangaan blijken ook succesvol te zijn , inclusief transcraniële magnetische stimulatie (TMS ,rTMS), magnetic seizure therapy en diepe hersenstimulatie (DBS).
Aan de Universiteit van Toronto (Canada) onderzocht prof.dr H.Mayberg middels PET-scans de hersenen van patiënten en vond dat een bepaald gebied van de hersenen (subgenual cingular region, of Brodmann area 25) metabool hyperactief is bij patiënten met refractaire depressie.
Er werd een onderzoek opgezet om te beoordelen of electrische stimulatie van deze regio de hyperactiviteit kon reduceren en verbetering van het klinisch beeld kon induceren. In de eerste instantie werden 6 patiënten met refractaire depressie geïmplanteerd met een deep brain stimulator (DBS) in Brodmann 25 area en 6 maanden gevolgd.
Continue stimulatie van dit specifiek hersengebied liet zien dat hoog frequente deep brain stimulatie verbazingwekkende antidepressieve veranderingen kan bewerkstelligen.
In haar artikel hierover beschrijft zij dat aanhoudende klinische verbetering weer verdween na (geblindeerd ) staken van de continue stimulatie en hernieuwd optrad na wederom opstarten van de continue stimulatie, hetgeen bewijzend is voor de specificiteit van deze aan DBS-gerelateerde veranderingen. Het onderzoeksteam constateerde dat de antidepressieve effecten begeleid werden door een reductie van de locale cerebrale blood-flow zowel in de area 25 van Brodmann alsook in de daaraan gerelateerde projectievelden in de limbische en corticale gebieden ( gemeten met PET-scans),hetgeen betekend dat het effect van de stimulatie visueel geobserveerd en geregistreerd kon worden .
Het onderzoeksteam constateerde dat de studie suggereert dat door het moduleren van hersencircuits in deze regio door gebruik te maken van electrische stimulatie effectief symptomen van refractaire (= onvoldoende of niet op medicatie reagerend) depressie kunnen verdwijnen.
Refractaire (= behandelingsresistente) depressie is een ernstig invaliderend ziektebeeld met geen verdere bewezen behandelingsmogelijkheden indien multiple medicatie, psychotherapie en electroconvulsieve therapie (ECT) onvoldoende resultaat hebben.Het ‘National Institute of Health (NIH)’ schat dat 9,9 miljoen volwassen Amerikanen lijden aan “major depressive disorder”. Onderzoek suggereert dat ongeveer 20% van deze patiënten resistent zijn tegen bestaande behandelmethoden. Ongeveer 100.000 personen worden elk jaar in de VS met ECT behandeld.
Na deze 1e studie is een vervolgstudie opgezet (multicentrisch – internationaal) waaraan het MST-Enschede zou deelnemen. Uiteindelijk heeft het MST op grond van METC advies helaas niet aan deze studie kunnen deelnemen. Op dit moment lopen er meerdere studies in meerdere landen die zich bezighouden met DBS bij refractaire depressie, waarbij het effect van chronische hoogfrequente electrostimulatie op diverse hersengebieden en hersenkernen wordt onderzocht.
DBS bij refractaire depressie bevindt zich nog in het onderzoeksstadium, en is dus nog geen geaccepteerde ,door de verzekeraars vergoede zorg.